قیامت درونی است
بايد از روايت مذكور و ديگر روايات و آيات بدين امر عظيم متذكر بود كه قيامت بيرون از انسان نيست . بلكه قيامت هر كسى قيام كرده و حساب او رسيده است . و باطن انسان در دنيا عين ظاهر او در آخرت مى گردد كه ((يوم تبلى السرائر)) است . لذا در ابيات بعدى نمونه اى از عذاب برزخى را در همين دنيا آورده اند كه فرمود:

 بخوانم از برايت داستانى       
كه پيش آمد براى من زمانى
شبى در را به روى خويش بستم    
به كنج خانه درفكرت نشستم
فرو رفتم در آغاز و در انجام       
كه تا از خود شدم آرام و آرام
بديدم با نخ و سوزن لبانم      
همى دوزند وسوزد جسم وجانم
به گفتند اين بود كيفر مر آن را        
رها سازد به گفتارش زبان را
چو اندر اختيار تو زبانت       
نمى باشد، بدوزند اين لبانت
از آن حالت چنان بىتاب گشتم     
كه گويى گويى ازسيماب گشتم
 ز حال خويش ديدم دوزخى را      
چشيدم من عذاب برزخى را
 
مرا از اين حالت ، همان حالت توجه است كه قيامت شخص متجلى مى گردد و سرائر وجودى او برايش متمثل مى شود. به رساله ((انسان در عرف عرفان )) حضرتش مراجعه بفرما و قصيده شقشقيه ديوان را در اينگونه از حالات دخلى بسزا است .
 
منبع:جلد دوم شرح دفتر دل علامه حسن زاده آملی-شارح استاد صمدی آملی