عوامل موثر بر ذات و شخصیت کودک

هر آن خوى پدر يا مادرش راست  همان خو نطفه او را بياراست
غذاى كسب باب و شير مامش  بريزد زهر يا شكر بكامش
چو از پستان پاكت بود شيرت  تويى فرخنده كيش پاك سيرت

در بخش يازدهم رساله خيرالاثر ص 142 حضرت مولى روحى فداه فرمود:
((بدان كه احوال و اوضاعى كه در حصول مزاج نطفه انسانى مثلا كه محل قابل نفس ناطقه و پذيراى آن است ، به حصر و ضبط در نمى آيد، زيرا تفاوت ازمنه و اختلاف آفاق و اوضاع كواكب و احوال والدين و كيفيات اطعمه و اءشربه و هزاران هزار عوامل ديگر در نحوه كيفيت مزاج نطفه دخيل است و آن نطفه كذايى در چنان اوضاع و احوال مطابق طبيعت و جبلت خود منعقد مى شود و به وفق آن ، قابليت گرفتن عطايا و هبات بارى تعالى پيدا مى كند.

و همچنين اوضاع و احوال كواكب را در حصول كيفيات و انحاى استعدادات مزاج نطفه و ديگر مواليد اهميت بسزايى است كه در علم احكام نجوم آنها را بيان كرده اند و در اين موضوع كتابهايى از قبيل : ((صد كله بطليموس ))، ((الاءثمار و الاءشجار))، ((لوائح القمر كاشفى ))، ((رساله علائيه و برهان الكفاية على بن محمد شريف بكرى ))، ((كفاية التعليم ))، ((روضة المنجمين ))، ((تنبيهات المنجمين ملا مظفر جنابذى )) نوشته شده است . و باز هزاران علل و اسباب ديگر است كه فكر بشر از دست يافتن بدانها قاصر است .

منبع:جلد دوم شرح دفتر دل-شارح: استاد صمدی آملی