اقسام تقدم

انواع تقدم در كتب اوائل به پنج قسم گفته آمد كه عبارتند از: تقدم بزمان و بذات و بطبع و بوضع و بشرف.

تقدم بزمان معروف و معنى آن روشن است و چنان كه فارابى مثال زده است چون تقدم پير بر كودك كه آن بزمان پيش از اين است و اين بزمان پس از آن. اين تقدم و تأخر زمانى است.

تقدم بشرف نيز مانند تقدم بزمان معروف و روشن است و آن چون تقدم عالم بر جاهل است.

در اين نوع تقدم ممكن است متأخر بزمان بر متقدم بزمان تقدم داشته باشد چون جوان دانا بر پير نادان و به مثال فارابى چون تقدم ابوبكر به عمر كه آن با شرف تر از اين بود.

اين حقير گويد: چون تقدم حضرت وصى على اميرالمؤمنين عليه الصلاة والسلام بعد از خاتم صلى الله عليه و آله وسلم بر همه.

سبحان الله كه اينك پنج ساعت و ده دقيقه بعد از ظهر يكشنبه سيزدهم ماه رجب المرجب سنه يكهزار و سيصد و نود و شش هجرى قمرى مطابق بيستم تير ماه هزار و سيصد و پنجاه هجرى شمسى روز ولادت با سعادت حضرت ولى الله اعظم، ئامام كل، برهان سالكان، نور موحدان، سر پيمبران و عالميان، على اميرالمؤمنان است كه اين گداى ره نشين آن سلطان عوالم ملك و ملكوت و متوسل به ذيل عنايت آن رب انسانى و مقتبس از مصباح مشكوة آن صاحب ولايت كبرى و خلافت عظمى و آدم اولياء الله و واسطه فيض الهى كه همواره چشم اميد بسوى آن باب مراد گشوده دارد و دست نياز به درگاه آن وسيله نجات دراز كرده و پيوسته بفضل خداوند سبحان خوشه چين خرمن ولايت بوده و هست. ذلك فضل الله يؤتيه من يشاء والله ذوالفضل العظيم.

برشد از اكليل چرخ نيلگون تاج حسن

رتبت فرقش نگر از تربت پاك نجف

در آمل به نوشتن انواع تقدم اشتغال دارد و سخن از تقدم امام كل بر كل به ميان آورد بدين همايون مقال مبارك فالى زده است كه اين رجب در عداد رجبيون محسوب و به خطاب اين الرجبيون معدود است.

منبع: نصوص الحکم بر فصوص الحکم