علامه حسن زاده آملی

حقیقت محمّدیه

نفس رحمانی را حقیقت محمّدی نیز گویند، زیرا که نفس اعدل امزجه که نفس مکتفیه است به حسب صعود و ارتقای درجات و اعتلای مقامات عدیل صادر اول می گردد هرچند بدأ تکون و حدوث همچون دیگر نفوس عنصریه جسمانی است. بلکه فراتر از عدیل مذکور،اتّحاد وجودی با وجود منبسط می یابد در این مقام جمیع کلمات وجودیه شئون حقیقت او می گردند.

شیخ عارف محقق محیی الدین عربی را در باب یکصد و نود و هشتم فتوحات مکیه که در معرفت نفس به فتح فاء و اسرار آن است در این مطلب سامی کلامی نامی است و خلاصه این که:

« الموجودات هی کلمات الله التی لاتنفد کما فی قوله تعالی« قل لو کان البحر مداداً لکلمات ربّی» الآیة، و قال تعالی فی حق عیسی « و کلمة القاها الی مریم » ، و هو عیسی فلهذا قلنا انّ الموجودات کلمات الله، الی ان قال: و جعل النطق فی الانسان علی اتمّ الوجوه فجعل ثمانیة و عشرین مقطعاً للنّفس یظهر فی کل مقطع حرفاً معیناً هو غیرالآخر، ما هو عینه مع کونه غیرالنفس فالعین واحدة من حیث انّها نفس، و کثیرة من حیث المقاطع.»